Współpraca Pogranicza z Uniwersytetami
Działalność Pogranicza już dawno wykroczyła poza region Sejneńszczyzny.
Unikalna formuła działalności jest na tyle obszerna, że nie sposób ją opisywać w kontekście tylko jednego regionu. Propagowana i pielęgnowana latami, filozofia pracy Pogranicza jest już na tyle dojrzała, że z powodzeniem można ją adaptować na gruncie innych pogranicz. W celu dzielenia się dobrymi praktykami, Pogranicze zaczęło propagować swą wiedzę i doświadczenie w świecie akademickim.
Do tej pory Pogranicze współpracowało z wieloma uczelniami w świecie, w tym m.in. z New School University w Nowym Jorku, University of Michigan, Syracuse University, Chicago University, Uniwersytet Warszawski – Instytut Kultury Polskiej i Kolegium Artes Liberales, Oranim Academic College w Izraelu, Europejski Uniwersytet Viadrina we Frankfurcie nad Odrą. W 2008 roku Instytut Polski przy współpracy m.in. z New School University zorganizował 2-tygodniową prezentację pracy Pogranicza, w tym m.in. wykłady i warsztaty dla studentów nowojorskich uczelni. Współpraca ta polegała na wykładach i prowadzeniu warsztatów przez członków zespołu Pogranicza, prezentacjach spektakli i filmów, seminariach i stażach dla studentów tych uniwersytetów w MCD w Krasnogrudzie.
W tym roku współpraca z Uniwersytetami przybierze nowy, wyjątkowy charakter. Na dwóch prestiżowych uniwersytetach – Rutgers University w Newark i na Uniwersytecie Bolońskim – zainicjowane zostaną stałe, całosemestrowe zajęcia dla studentów. W Rutgers zajęcia te utworzono na Wydziale Sztuki, Kultury i Mediów, ich inicjatorem jest dziekan wydziału prof. Ian Watson, który bywał wielokrotnie w Pograniczu i pisał o pracy Ośrodka artykuły naukowe. Idea programu zrodziła się w zeszłym roku, kiedy nowa rektor uniwersytetu Nancy Cantor zaprosiła Krzysztofa Czyżewskiego do współtworzenia inicjatywy, która miałaby otworzyć uniwersytet na jego społeczne otoczenie, które w przypadku Newark i New Jersey jest otoczeniem wielokulturowym, z wieloma napięciami i problemami związanymi z wykorzenieniem i wykluczeniem społecznym. Nawiązana została wtedy współpraca z organizacją obywatelską „Youthbuild”, prowadzącą innowacyjne programy z udziałem młodzieży z biednych rodzin tamtejszego pogranicza. W ten sposób na Rutgers University, z udziałem Pogranicza, powstała Urban Civic Initiative, która poprzez zajęcia dla studentów i ich połączenie z działaniami „Youthbuild” ma rozwinąć nowoczesny model animacji kultury w społeczności wielokulturowej, który w dużej mierze opiera się na praktykach Pogranicza.
Wiosną tego roku Krzysztof Czyżewski jest zaproszony jako Visiting Professor przez Uniwersytet Rutgers (Urban Civic Initiative Visiting Professor), zaś latem 2016 roku w Międzynarodowym Centrum Dialogu w Krasnogrudzie odbędzie się pierwsza Szkoła Letnia tego programu. W planie jest także zorganizowanie na Uniwersytecie Rutgers prowadzonej przez Pogranicze Wędrownej Akademii „Nowa Agora”, a także prezentacja pracy sejneńskiego Ośrodka na tamtejszym pograniczu.
W semestrze wiosennym tego roku, na Wydziale Nauk Politycznych Uniwersytetu Bolońskiego zainicjowany został - dzięki grantowi Funduszu Wyszehradzkiego na pierwsze lata - program poświęcony Europie Środkowej po roku 1989 - „Kraje wyszechradzkie jako post-socjalistyczny region geopolityczny”. Program ten w formie zajęć trwających jeden semestr, mogą wybrać jako część swojego curriculum studenci Uniwersytetu Bolońskiego. Prowadzącym ten program jest prof. Stefano Bianchini, dyrektor Interdyscyplinarnych Studiów Magisterskich nad Europą Wschodnią UB. Program, obok modułu geo-politycznego, ma także moduł kulturowy – do jego przygotowania i poprowadzenia jako ‘visiting professor’ został zaproszony Krzysztof Czyżewski, dzięki temu powstaje cykl zajęć dla studentów pt. ‘Tożsamość – Dialog – Zaufanie: Kultura współistnienia w Europie Środkowowschodniej’, oparty na praktykach pogranicza, w ramach którego planowane są także w przyszłości szkoły letnie, wizyty studyjne i staże w MCD, konferencje i seminaria. Program ten opiera się także na „Podręczniku dialogu: Tożsamość i zaufanie”, wydanym przez Pogranicze w językach angielskim, polskim i rosyjskim, będącym owocem sympozjonów w ramach Wędrownej Akademii „Nowa Agora”.
