Jak w boleśnie podzielonej wspólnocie przełamać paraliż wzajemnych uprzedzeń i niechęci? Dlaczego słabe centrum wzmacnia granice i buduje zasieki? Czym jest dzisiaj „pogranicze” i jakich pytań nie wolno tam zadawać? Wreszcie, co to znaczy „zabić most” i dlaczego „bieda temu, kto wyrusza i nie powraca”? Najobszerniejszy jak dotąd wybór twórczości eseistycznej Krzysztofa Czyżewskiego – praktyka idei, pisarza, tłumacza, redaktora, reżysera – umiejscawia Europę Środkową w samym środku najważniejszych dla współczesnego świata pytań i problemów: kryzysu wspólnotowości, pogłębiających się podziałów i coraz ostrzejszych wojen kulturowych.

Nasza przyszłość to nie tyle bogactwo różnorodności, ile sztuka budowania "tkanki łącznej". Dlatego zdążamy w stronę Xenopolis, gdzie Inne jest u siebie.

Odpłynęliśmy od brzegu. Nieodłączna od naszego życia jest „melancholia odejścia”. Taki też tytuł nosi cykl obrazów Giorgio de Chirico. Urodził się w greckim Volos, mieście, w którego obrębie znajduje się dawne polis o nazwie Jolkos. To z tego brzegu Argonauci rozpoczęli swoją podróż do Kolchidy. Jedną z ikon sztuki współczesnej stał się surrealistyczny obraz de Chirico Odpłynięcie Argonautów. Ciągle powracamy do miejsca, z którego wyruszyliśmy poza granice swojego świata, na spotkanie z Inną. Jej imię Medea, stało się w naszej kulturze złowieszcze. Jakbyśmy się jednak nie starali obciążyć obcoplemienną żonę Jazona piętnem czarownicy i dzieciobójczyni, nasza pamięć kulturowa wie o winie Greków, którzy sprzeniewierzyli się świętym prawom gościnności i miłości. Xenia, inkarnująca się w osobie Medei obca, która u siebie w Kolchidzie udzieliła Grekom gościny za cenę utraty złotego runa, przybyła do Grecji z powracającymi Argonautami i tu, pośród naszych, została zdradzona. Spotkanie z Inną doprowadziło do tragedii, most wzniesiony ponad limes rodzinnej Europy został zerwany. Wydarzenie to, z archetypiczną mocą odzwierciedlające kondycje ludzką, sprawiło, że brzegi tak Jolkos, jak i Kolchidy, nigdy już nie były takie same. Żyjemy na nich z melancholią odejścia. Ciągle już pozostajemy w podróży do drugiego brzegu, starając się odbudować zerwany most. Przed nami Xenopolis, niczym to oddalający się to zbliżający horyzont, wciąż nieuchwytny. Wyganiając z naszego polis Xenię, nie tylko skrzywdziliśmy Inną, także utraciliśmy tajemnicę wspólnoty. O tym jest moja książka. Xenopolis odbudowuje tkankę łączną między swoim i obcym. A jeżeli jest to przedsięwzięcie utopijne, to tylko w takim sensie