10-12 kwietnia 1997 

 

W programie Dni Kultury Polskiej znalazły się następujące imprezy kulturalne: 

 

- koncert Kwartetu Śląskiego z udziałem Janusza Olejniczaka 

 

- promocja zbioru wierszy Wisławy Szymborskiej, laureatki Literackiej Nagrody Nobla w 1996 r., pt. Żivot na licu mjesta w przekładzie Slavko Santicia i Mariny Trumić 

 

- promocja polskiego numeru czasopisma "Zidne Novine" 

 

- pokaz filmów z cyklu Trzy kolory Krzysztofa Kieślowskiego 

 

- spektakl Medyk w wykonaniu Teatru "Wierszalin" 

 

- wernisaż wystawy Współczesna polska fotografia artystyczna 

 

- otwarta dyskusja "Czym jest Bośnia dla Europy w końcu XX wieku?" 

 

W programie Dni Kultury Polskiej znalazła się też prezentacja działalności Ośrodka "Pogranicze". Szczególną uwagę zwrócono na działania poświęcone Bośni: projekt Zrozumieć Bośnię, wydawnictwa o tematyce bośniackiej - antologia poezji bośniackiej Lament nad Sarajewem, książka Dżevada Karahasana Sarajewska sevdalinka, tomiki poezji bośniackiej tworzące serię Biblioteka Pisarzy Sarajewa, a także przygotowywane do druku dwa numery "Krasnogrudy" poświęcone Bośni oraz powieść Antonio Żalicy Ślad smoczej łapy. 

 

Miejscem prezentacji działalności "Pogranicza" była siedziba Domu Związku Pisarzy Bośni i Hercegowiny. 

 

Na Dni Kultury Polskiej zostali zaproszeni wybitni pisarze bośniaccy (m.in. Izet Sarajlić, Ivan Koralić, Josip Osti, Ferrida Duraković), przedstawiciele mediów, goście z Polski, krytycy i tłumacze, również tłumacze współpracujący z Wydawnictwem "Pogranicze" - Danuta Cirlić-Straszyńska i Magdalena Petryńska. 

 

Krzysztof Czyżewski, poza programem Dni Kultury Polskiej, wziął udział w szeregu spotkań ważnych dla dalszej środkowoeuropejskiej działalności "Pogranicza". Były to m.in: 

 

- spotkanie z przewodniczącym Fundacji Bośni i Hercegowiny założonej przez Sorosa oraz z koordynatorem programu "East East" tej samej Fundacji 

 

- spotkanie z gronem intelektualistów bośniackich o nazwie "Sarajewski Krąg 99". Służyło ono nawiązaniu kontaktów z jego liderami ; S. Santiciem, F. Durakoviciem. W spotkaniu uczestniczył Tadeusz Mazowiecki 

 

- nawiązanie kontaktów z Centrum Kultury Młodzieży Muzułmańskiej - rozmowy w sprawie ewentualnego zaproszenia do Polski zespołów artystycznych działających przy centrum 

 

- spotkanie z prezesem Towarzystwa Przyjaźni Bośniacko-Polskiej 

 

- spotkanie z Cyganami z Góry Gorica 

 

- pozyskanie wydawnictw oraz starych pocztówek do Centrum Dokumentacji Kultur Pogranicza. 

 

Ważnym wydarzeniem podczas pobytu w Sarajewie było też uczestnictwo we mszy św. podczas odbywającej się w tym terminie wizyty papieża Jana Pawła II w Sarajewie. 

 

Dni Kultury Polskiej w Sarajewie opisywane były w prasie bośniackiej i polskiej, a także komentowane w wielu rozgłośniach radiowych i telewizyjnych. Krzysztof Czyżewski udzielił wywiadu dla Radia Watykańskiego oraz Programu III Polskiego Radia.

 

Krystyna Konecka, Sejny w Sarajewie, "Gazeta Współczesna" 21.04.1997

 

Sejny w Sarajewie 
Bośniackie Dni Kultury Polskiej 

Zaczęły się przed, lecz zbiegły się z wizytą w Sarajewie papieża Jana Pawła II – Dni Kultury Polskiej. Trwały one przez tydzień i stanowiły finał długotrwałych przygotowań ze strony bośniackiej i polskiej. Wśród uczestników był m.in. Krzysztof Czyżewski, kierujący w Sejnach Fundacją "Pogranicze" oraz Ośrodkiem Pogranicze Sztuk–Kultur–Narodów.

Dni Kultury Polskiej zorganizowano w taki sposób, żeby mieszkańcy Sarajewa, stolicy Bośni, miasta powracającego do życia po wyniszczającej wojnie domowej, mogli "dotknąć" współczesnych dokonań naszej kultury z różnych stron. M.in. odbył się pokaz filmów Krzysztofa Kieślowskiego i koncert Janusza Olejniczaka w sarajewskiej Filharmonii. Ukazał się również, przy współpracy polskiej, tom poezji laureatki Nagrody Nobla, Wisławy Szymborskiej w przekładzie Slavko Santicia i Mariny Trumić. 

W kręgu prezentacji literackich znalazły się dokonania sejneńskiego Ośrodka Pogranicze Sztuk–Kultur–Narodów. Z Krzysztofem Czyżewskim rozmawialiśmy we wtorek, bezpośrednio po jego powrocie z Sarajewa. 

– Przylecieliśmy do Sarajewa w czwartek, 10 kwietnia, razem z Tadeuszem Mazowieckim – mówi Krzysztof Czyżewski. – Imprezy odbywały się już od paru dni. Dni Kultury Polskiej zostały zorganizowane z inicjatywy pracowników ambasady polskiej w Lublanie, obejmującej Bośnię i Hercegowinę: ambasadora Jana Tombińskiego i attaché kulturalnego, Małgorzaty Wierzbickiej. 

Wśród akcentów literackich znalazło się wydanie specjalnego numeru pisma „Zidne Novine", poświęconego literaturze polskiej. W promocji pisma uczestniczyli tacy twórcy jak Brakoniecki, Komendant czy Kornhauser. Na jego łamach są też m.in. Huelle i Chwin. Spotkanie odbyło się w siedzibie Związku Pisarzy Bośni i Hercegowiny. W tym samym miejscu w ub. piątek miała miejsce prezentacja działalności i tzw. projektów Ośrodka Pogranicze z Sejn. 

– Nasz program poświęcony Bośni nazwaliśmy „Zrozumieć Bośnię" – mówi Krzysztof Czyżewski. – W ub. roku wydaliśmy przy okazji tego programu komplet ośmiu tomików poezji bośniackich autorów. Kilku z nich uczestniczyło w piątkowym spotkaniu: Izet Sarajlić, Ivan Koralić, Josip Osti i Ferrida Duraković. Były też obecne polskie tłumaczki z naszej Biblioteki Pisarzy Sarajewa – Danuta Cirlić-Straszyńska i Magdalena Petryńska. 

Mieszkańcy Sarajewa zapoznali się z antologią poezji bośniackiej pt. „Lament nad Sarajewem" w tłumaczeniu Juliana Kornhausera. Ponadto Krzysztof Czyżewski przywiózł książkę Dżevada Karahasana pt. „Sarajewska sevdalinka" oraz zaprezentował treść przygotowywanych obecnie do druku wydawnictw: dwóch numerów „Krasnogrudy", które są poświęcone Bośni oraz powieści Antonio Żalicy pt. „Ślad smoczej łapy". Nic zatem dziwnego, że tak szeroka oferta edytorska, realizowana gdzieś na kresach Polski i świadcząca o zainteresowaniu losami wielonarodowej społeczności Bośni, zaskoczyła uczestników spotkania. 

– Przyjęto nas bardzo ciepło, a publiczności było tak dużo, że zabrakło krzeseł i wiele osób stało – wspomina szef Pogranicza. – Na spotkaniu byli obecni Tadeusz Mazowiecki i Konstanty Gebert. Dużo napisano o nas w prasie i pokazywano w telewizji. Mówiło się, oczywiście w pozytywnym kontekście, o „inwazji polskiej" na Sarajewo. 

Następnego dnia polscy goście uczestniczyli w dyskusji pn. „Czym jest Bośnia dla Europy pod koniec XX wieku", wśród nich Roman Wieruszewski, który był doradcą Tadeusza Mazowieckiego jako specjalnego sprawozdawcy Komisji Praw Człowieka ONZ i nadal pełni swoją funkcję. 

– Bardzo licznie była reprezentowana strona bośniacka – podkreśla Krzysztof Czyżewski. – Dziennikarze, intelektualiści, profesorowie Uniwersytetu. Jeszcze w poniedziałek uczetniczyliśmy w spotkaniu „Kręgu 99". Jest to zorganizowane na wzór belgradzkiego kręgu opozycji intelektualnej, która tam występuje przeciw Miloseviciowi. W Sarajewie członkowie „Kręgu 99" chcą wielonarodowej, zintegrowanej Bośni. 

Podczas odbywających się na przełomie lutego i marca w Supraślu zajęć Szkoły Pogranicza Krzysztof Czyżewski mówił „Gazecie" o planach zorganizowania jednej z sesji w Sarajewie. Obecnie, po powrocie stamtąd, zamiary szefa Pogranicza stają się bardziej realne, dzięki Fundacji Sorosa, która działa również w Bośni. 

Krystyna Konecka 
"Gazeta Współczesna" 21.04.1997