17 lutego 2013 odszedł od nas białoruski pisarz; mistrz lirycznych miniatur pisanych prozą poetycką, nazywany Pisarzem Obojga Narodów, wielki autorytet środowiska mniejszości białoruskiej.

Sokrat Janowicz, inicjator spotkań z cyklu Trialog białoruski za swoją działalność odznaczony przez Prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Otrzymał także Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze - Gloria Artis", oraz Nagrodę im. Andrzeja Drawicza za wspieranie kultury polskiej za granicą. 

(Czesław Miłosz i Sokrat Janowicz w sejneńskiej Białej Synagodze, fot. Marek Skorupski)

Wspólnie z Jerzym Chmielewskim i Leonem Tarasewiczem stworzył Stowarzyszenie Villa Sokrates mieszczące się w podbiałostockich Krynkach, które w założeniu miało stać się centrum literatury białoruskiej w Polsce, Europie i na świecie. Prowadzi ono też działalność wydawniczą - od 2001 roku wydaje rocznik Annus Albaruthenicus (HOD BELARUSKI). Sokrat Janowicz redagował je wspólnie z pisarzami, tłumaczami i krytykami literackimi, zajmującymi się białoruską twórczością. Celem twórców rocznika jest prezentacja kultury białoruskiej, zwłaszcza kultury polskich Białorusinów, i promocja tej kultury wśród odbiorców z zachodniej Europy.

Annus Albaruthenicus zamieszcza teksty w językach zachodnioeuropejskich: angielskim, francuskim, niemieckim, szwedzkim, włoskim. Ważną częścią rocznika są tłumaczenia na angielski twórczości pisarzy i poetów białoruskich. Trzecim działem tworzącym zrąb pisma są tłumaczenia na język białoruski wybranych utworów z twórczości znanych autorów literatur zachodnich. Pismo zamieszcza też krótkie recenzje (w języku angielskim) z najciekawszych pozycji wydanych w danym roku, a związanych z tematyka białoruską.

Sorkat Janowicz od lat współpracował z "Pograniczem" przy licznych projektach, takich jak Księga Wielkiego Księstwa Litewskiego. Tłumaczone przez niego wiersze oraz teksty ("Giedroyc i Białorusini", "Białoruś jako zjawisko europejskie") i dyskusje z jego udziałem publikowaliśmy w "Krasnogrudzie" od numeru #1. Tekst jego autorstwa, "Kultura regionu, region w kulturze", znalazł się w książce "Warto zapytać o kulturę" z 2005.

Sokrat Janowicz. Pisarz, Myśliciel, Filozof from bagnowka on Vimeo.

Jego pierwszą książką był tom opowiadań Zahony (1969). Najbliższym mu gatunkiem literackim są liryczne miniatury pisane prozą poetycką, nazwane przez krytyków „sokratkami”. Wydał m.in. zbiory miniatur: Wielkie miasto Białystok (1973), Zapomnieliska (1978), Małe dni (1981), Trzecia pora (1983), Miniatury (1984), Listowie (1995). Jest autorem powieści Ściana (1979) i Samosiej (1981), zbioru opowiadań historycznych Srebrny jeździec (1984) oraz napisanej w języku polskim powieści Dolina pełna losu (1993). 

Jego, przeważnie polskojęzyczną, twórczość eseistyczną zapoczątkowała głośna książka Białoruś, Białoruś (1987). Opublikował ponadto: Terra Incognita: Białoruś (1993), tom rozmów Nasze tysiąc lat (2000), które przeprowadził z nim dziennikarz Jerzy Chmielewski, oraz obszerny wybór esejów Ojczystość. Białoruskie ślady i znaki (2001). W 1997 r. ukazały się fragmenty prowadzonych od kilkudziesięciu lat dzienników pt. Dzienniki 1987-1985.

Wiele z jego utworów ukazało się w polskim tłumaczeniu znakomitych autorów – Wiktora Woroszylskiego, Jana Huszczy, Andrzeja Rawicza, Jana Czopka-Leżachowskiego, Edwarda Redlińskiego. Miniatury zostały wydane po angielsku i po włosku. Książki jego autorstwa dostępne są w zbiorach CDKP.

(fot. Michał Moniuszko)

W prasie:

• Zmarł pisarz Sokrat Janowicz - jeden z autorytetów mniejszości białoruskiej , wp.pl
• Krynki bez Sokrata, Polityka
• Sokrat Janowicz nie żyje, wyborcza.pl
• Krynki. Sokrat Janowicz nie żyje. Zmarł znany białoruski pisarz i poeta, Kurier Poranny
• Sokrat Janowicz nie żyje, Rzeczpospolita
• Sokrat Janowicz nie żyje, Radio Białystok [do odsłuchania fragmenty audycji]
• Sokrat Janowicz nie żyje, Gazeta Współczesna
• Zmarł Sokrat Janowicz – białoruski pisarz z Białostocczyzny, BelSat
• Nie żyje Sokrat Janowicz, Wrota Podlasia
• Żegnaj, Sokracie, gazeta.pl

21 lutego 2013 - Pogrzeb Sokrata Janowicza