Już wiadomo: tytuł Człowieka Pogranicza otrzyma w tym roku wybitny włoski pisarz Claudio Magris, od kilku lat wymieniany jako kandydat do Literackiej Nagrody Nobla. 

Wyróżnienie co dwa lata przyznaje Ośrodek Pogranicze w Sejnach. Otrzymują je "Środkowoeuropejczycy, którzy swym życiem i twórczością szczególnie przyczynili się do spopularyzowania etosu pogranicza, a więc postawy tolerancyjnej i otwartej, z szacunkiem odnoszącej się do odmienności innych, przełamującej stereotypy, budującej mosty między ludźmi różnych narodowości i religii".  

Tytuł ma być przyznany pod koniec maja w Sejnach. Magris tym samym dołączy do szacownego grona laureatów, w którym są Jerzy Ficowski, Thomas Venclova litewski poeta, estoński kompozytor Arvo Part oraz ukraiński publicysta Bohdan Osadczuk 

Magris to Włoch z Triestu piszący od lat o kulturze pogranicza i fenomenie Europy Środkowej. Urodził się w 1939 roku, jest felietonistą "Corriere della Serra", przede wszystkim zaś badaczem i pisarzem, który zdaniem krytyków przekracza granice naukowych i literackich gatunków. W Polsce znany jest m.in. z książki "Dunaj", jednego z największych bestsellerów w historii literatury włoskiej. Wydano też "Mikrokosmosy" - opowiadania osadzone w triesteńskich realiach, "Inne morze" oraz wielowątkową powieść "Na oślep", obejmującą XX wiek, z jego totalitaryzmami, obozami koncentracyjnymi, łagrami, która prowadzi czytelnika od Triestu po Tasmanię. O swoim ukochanym mieście Magris swego czasu napisał, że to tygiel, a zarazem archipelag - "miejsce spotkania kultur i ich rozdziału, jak się dzieje to często na granicy, która jest mostem, a zarazem zaporą". 

- Magris pochodzi z magicznego miejsca, które zmieniało przynależność państwową kilka razy - najpierw po protektoratem Jugosławii, potem Włoch. Pisząc o tym włosko-słoweńsko-chorwackim pograniczu nie ogranicza się tylko do samego opisu miejsca, on chce zarazem opisać cały świat - mówi Krzysztof Czyżewski, szef Ośrodka Pogranicze. - I przez to jest nam bardzo bliski. To, co my nazywamy małymi ojczyznami, on określa "Mikrokosmosami". Poprzez skupienie się na małym, posiadł tę umiejętność, by tworzyć z tego universum. 

Specjalnie na uroczystość sejneńskie Pogranicze chce wydać dwie, dotąd niepublikowane książki Magrisa - powieść "Szabla" (rzecz o losie Kozaków, którzy na włosko-bałkańskim pograniczu dali się uwieść Niemcom, a potem popełnili zbiorowe samobójstwo) oraz zbiór esejów "Itaka". Możliwe też, że odbędzie się debata, z udziałem Magrisa i Thomasa Venclovy o dwóch ich rodzinnych miastach: Trieście i Wilnie. 

moż, 23 lutego 2009, Gazeta Wyborcza Białystok